Warning: file_get_contents(): SSL operation failed with code 1. OpenSSL Error messages: error:1416F086:SSL routines:tls_process_server_certificate:certificate verify failed in /var/www/vhosts/lajme.gen.al/httpdocs/v2/site/controllers/genel.php on line 1153

Warning: file_get_contents(): Failed to enable crypto in /var/www/vhosts/lajme.gen.al/httpdocs/v2/site/controllers/genel.php on line 1153

Warning: file_get_contents(https://www.njoftime.net/service/xml-last-ads/): failed to open stream: operation failed in /var/www/vhosts/lajme.gen.al/httpdocs/v2/site/controllers/genel.php on line 1153
Kush fitoi në Hagë?
English

Kush fitoi në Hagë?

Nga Omer Karabeg

Profesori i së drejtës ndërkombëtare në Beograd, Radosllav Stojanoviq, dhe profesori i së drejtës kushtetuese në Prishtinë, Arsim Bajrami, diskutuan për rezultatet e debatit mbi ligjshmërinë e shpalljes së pavarësisë së Kosovës, i cili u zhvillua para Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë.

Radio Evropa e Lirë: Gjatë debatit dyjavor para Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë, përveç përfaqësuesve të Serbisë dhe Kosovës, kanë marrë pjesë edhe përfaqësues të 27 vendeve të tjera. Disa kanë paraqitur argumente në favor të Serbisë, të tjerët në favor të Kosovës. Me mbarimin e seancave, edhe njëra, edhe tjetra palë janë deklaruar të kënaqura me debatin. Zoti Stojanoviq, sipas jush, kush ka kaluar më mirë, apo nuk ka pasur ndonjë rezultat? Radosllav Stojanoviq: Nuk do të doja të them se dikush ka kaluar mirë, sepse mendoj se ka dalë në pah një situatë e keqe, të cilën do ta quaja boshllëk ligjor. Gjatë debatit, 14 shtete kanë pohuar se e drejta ndërkombëtare nuk ndalon shkëputjen e njëanshme, kurse 12 të tjera kanë pohuar të kundërtën. Detyrë e gjykatësve tash është që ta zgjidhin këtë çështje dhe të japin një mendim këshillëdhënës. Arsim Bajrami: Unë mendoj se ishte një diskutim i mirë dhe aty pamë dy lloje të argumentimeve. Lloji i parë ishte modern dhe shumë bindshëm dëshmoi ligjshmërinë dhe legjitimitetin e pavarësisë së Kosovës. Ky koncept i jep prioritet së drejtës për vetëvendosje dhe rastin e Kosovës e sheh si një çështje specifike - si çështje ligjore, politike, por edhe historike. Kemi pasur edhe argumentimin e dytë, që ka qenë mjaft i dobët, konservativ e klasik dhe që i referohet konceptit të vjetër të së drejtës ndërkombëtare, i cili, me shuarjen e komunizmit dhe me përfundimin e luftës së ftohtë të viteve '90, ka dalë nga moda. Mendoj se delegacioni i Kosovës dhe avokatët kosovarë, të mbështetur nga avokatë ndërkombëtarë, kanë dëshmuar bindshëm legjitimitetin dhe ligjshmërinë e pavarësisë së Kosovës. Ka shumë argumente historike, politike dhe ligjore, të cilat vërtetojnë se pavarësia e Kosovës, si akti i fundit i shpërbërjes së shtetit të përbashkët, ishte zgjidhja reale. Nuk është kurrfarë veprimi i njëanshëm, ajo është një zgjidhje, e cila është plotësisht në përputhje me akterët kryesorë të së drejtës ndërkombëtare. Radosllav Stojanoviq: Kolegu nuk ka të drejtë kur pohon se Kosova ka paraqitur pikëpamje moderne, kurse Serbia konservative. Do të sjell disa shembuj: Antonio Kasezhe, i cili është avokati më bashkëkohor ndërkombëtar, në librin e tij, të botuar në vitin 2000, thotë diçka që është në kundërshtim me atë që ka thënë, ta zëmë, përfaqësuesi amerikan para Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë. Enriko Milano, teoricien amerikan i së drejtës ndërkombëtare, në librin e tij po ashtu thotë të njëjtën gjë. Marçelo Koen, i cili ishte pjesë e delegacionit të Serbisë, në librin "Sececioni sipas së drejtës ndërkombëtare", të botuar në vitin 2006, pohon të njëjtën. Prandaj, mendoj se nga kjo bisedë e jona duhet t'i heqim kualifikimet se çka është konservative e çka bashkëkohore. Ajo, për të cilën duhet të pajtohemi të dy, është se kjo paraqet një çështje më komplekse sesa që duket. Duke pasur parasysh se e drejta ndërkombëtare nuk e rregullon në detaje çështjen e vetëvendosjes dhe të shkëputjes, Gjykata do të duhet të mbështetet në doktrinën e së drejtës ndërkombëtare. Ne duhet të kemi besim të plotë në këtë gjykatë, sepse ajo përbëhet nga 15 avokatë të shquar ndërkombëtarë dhe ata me siguri se nuk do të sakrifikojnë autoritetin e tyre profesional e as reputacionin, për shkak të përcaktimit të dikujt politik. Arsim Bajrami: Nuk mund të shikohet çështja e Kosovës në pikëpamje dogmatike, vetëm nga ana juridike. Kjo është një çështje komplekse, e cila ka edhe aspektin historik, edhe atë ligjor e politik. Gjatë debatit, ka pasur argumente të fuqishme në favor të pavarësisë së Kosovës. Kur është fjala për argumentet historike, duhet kujtuar që Kosova, në fakt, kurrë nuk ka qenë pjesë natyrale e Serbisë, por disa herë është aneksuar nga ana e Serbisë - herën e fundit në vitin 1945. Ky ishte një aneksim klasik, sepse ishte bërë pa vullnetin e popullit shqiptar dhe në kohën e administrimit ushtarak. Populli shqiptar kurrë nuk ka shprehur vullnet për të qenë pjesë e Serbisë. Sa u përket argumenteve kushtetuese ligjore, duhet thënë se, gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë, të gjitha njësitë federale kanë shfrytëzuar të drejtën për vetëvendosje, e cila kurrë nuk i është mohuar as Kosovës, as me Kushtetutën e vitit 1974, as me rendin kushtetues të Kosovës. Nga ky aspekt, është e qartë se pavarësia e Kosovës është akti i fundit ligjor i shpërbërjes së shtetit të përbashkët dhe i procesit të krijimit të shteteve të reja. Aspekti politik është kryesori dhe Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë nuk mund ta injorojë assesi. Në Kosovë ka pasur luftë, është bërë gjenocid, pas të cilit ka ardhur deri tek intervenimi dhe vendosja e administratës ndërkombëtare. Dhe, si rezultat i këtij administrimi ndërkombëtar është realizuar procesi i krijimit të shtetit të Kosovës. Kosova është shembull i krijimit të suksesshëm të një shteti të ri nën patronatin ndërkombëtar dhe në mënyrë paqësore. Radosllav Stojanoviq: T'i lëmë historianët dhe politikanët të bëjnë punën e tyre, kurse Gjykata do të lëshojë një mendim juridik. Por, kur jemi te historia, Serbia nuk e ka aneksuar Kosovën. Kosova i ka takuar Serbisë në vitin 1913 me marrëveshje paqësore, pas luftërave ballkanike. Siç e dini, marrëveshja paqësore është dokument ndërkombëtar ligjor, me rëndësi absolute. E dyta, është pohim i gabuar se Kosova, me Kushtetutën e vitit 1974, ka pasur të drejtë për vetëvendosje dhe shkëputje. Atë të drejtë e kanë pasur republikat, ndërsa krahinat autonome të Serbisë nuk e kanë pasur. Këto janë fakte. Megjithatë, ajo që paraqet një problem shumë serioz, është se Serbia, më 1998 dhe 1999, ka kryer vepra të rënda dhune në Kosovë. Kur them dhunë, nuk mendoj në të drejtën "ius ad bellum" - kjo është e drejtë e shtetit që me forca të armatosura të parandalojë rrezikimin e integritetit të tij territorial - por mendoj në krimet që janë kryer me këtë rast. Kjo është diçka që redukton argumentin e Serbisë se Kosova është shkëputur në kundërshtim me të drejtën ndërkombëtare. Ky fakt nuk e zhduk atë argument, por zvogëlon rëndësinë e tij. Por, nuk mund të lëmë pas dore as faktin se nga kjo ka lindur një problem i rëndë humanitar, e ai është se 200,000 të larguar nga Kosova pas 1999-ës, sot jetojnë në Serbi në kushte të rënda. Ata nuk mund të kthehen në Kosovë. Me këtë do të pajtohet edhe zoti Bajrami dhe kolegët e mi të Fakultetit të Drejtësisë në Prishtinë. Ashtu siç konsideroj se dëbimi i shqiptarëve në vitin 1999 ishte një krim, edhe për këtë mendoj se është një gjë serioze. Nuk e di se sa është krim e sa dhunë politike, por, sidoqoftë, askush nuk braktis shtëpinë dhe vendin e tij vullnetarisht, për të filluar një jetë refugjati. Kjo është shkelja më flagrante, nëse jo diçka tjetër, e të drejtave të njeriut, e mos t'i përmendim vuajtjet e njeriut. Kjo është ajo, e cila, në anën tjetër, redukton gjasat që Kosova të marrë kënaqësinë e plotë me mendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë. Shikimi kah e ardhmja dhe jo e kaluara Arsim Bajrami: Nuk ka dyshim fakti se Kosova është rast klasik i aneksimit edhe në vitin 1913, edhe më 1945, sepse, përsëris, populli shqiptar kurrë nuk ka shprehur gatishmërinë që vullnetarisht të hyjë në bashkësi me Serbinë. Profesori Stojanoviq thotë se Kosova nuk ka pasur të drejtë për vetëvendosje, kurse unë e pyes: A ishte e mundur, me Kushtetutën e vitit 1974, të ndryshohen kufijtë e Jugosllavisë ose kushtetuta, pa pëlqimin e Kosovës? Kosova ishte pjesë përbërëse e Jugosllavisë dhe kur janë ndryshuar kufijtë e Jugosllavisë, Kosova nuk ishte pyetur për ato ndryshime. Ajo ishte lënë pas dore nga ky proces. Sa i përket dhunës, unë e vlerësoj qëndrimin real të profesorit Stojanoviq, që dhuna e regjimit serb në nivel gjenocidi, është dëshmi se si janë trajtuar shqiptarët në Serbi. Dhuna nuk ishte akt i grupeve paramilitare apo individëve, por akt i planifikuar nga shteti. Ajo ishte politikë shtetërore e viteve '90 dhe aktorët e asaj politike janë gjykuar ose gjykohen ende në Tribunalin e Hagës për krime lufte. Sa i përket dhunës ndaj serbëve pas luftës, ajo nuk ishte politikë e Qeverisë së Kosovës. Qeveria e Kosovës dhe liderët kosovarë e kanë dënuar atë dhe ata e mbështesin kthimin e serbëve. Në këtë drejtim, kemi rezultate mjaft të mira. Qeveria jonë jep para për riparimin dhe ndërtimin e shtëpive të serbëve. Serbët janë aktivë në Qeverinë dhe në Kuvendin e Kosovës. Së fundmi, kemi përfunduar zgjedhjet lokale, në të cilat kanë dalë mbi 30 për qind e popullatës lokale serbe. Serbët tashmë e kanë gjetur veten dhe nuk do të lejojnë më që të manipulohen për qëllime politike. Jam i sigurt që profesori Stojanoviq e ka parë Kushtetutën e Republikës së Kosovës - unë isha njëri nga autorët e saj - dhe e lus t'i lexojë vlerësimet e faktorit ndërkombëtar. Ajo Kushtetutë është njëra nga kushtetutat më të mira në rajon, sa u përket të drejtave të pakicave. Në Kushtetutën tonë kemi futur parimin e diskriminimit pozitiv dhe pakica serbe, sipas Kushtetutës, i ka të gjitha, edhe pushtetin lokal, edhe përfaqësimin politik në kuvend dhe qeveri. Me këtë, populli shqiptar ka treguar se nuk shikon më kah e kaluara, por se është i vendosur të ndërtojë një të ardhme të përbashkët me serbët. Radosllav Stojanoviq: Të thuhet se komuniteti serb në Kosovë i gëzon të gjitha të drejtat, është thjesht qesharake. Unë kam qenë në Kosovë dhe kam parë se si njerëzit jetojnë në geto, se si nuk mund të shkojnë të blejnë bukë pa përcjelljen ushtarake, se si monumentet serbe ruhen nga ushtria për të mos u shkatërruar. Nëse duam të vendosim marrëdhënie normale, ne duhet të flasim për atë që ekziston në të vërtetë, e jo t'i veshim gjërat me fraza ideologjike. Unë jam për atë që serbët të dalin në zgjedhjet lokale në Kosovë dhe mendoj se Qeveria e Serbisë gabon kur i pengon në këtë drejtim, sepse ata duhet të menaxhojnë me vetveten e tyre. E si do ta bëjnë këtë nëse nuk dalin në zgjedhje, pavarësisht asaj nëse e pranojnë ose jo regjimin në Kosovë. Ky është realitet. Nuk mund të bëjmë një libër me vizatime ashtu si na përshtatet neve, sipas disa objektivave tona kombëtare, siç po shihet nga ky diskutim. Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë do ta japë mendimin e vet këshillëdhënës në bazë të së drejtës ndërkombëtare, e jo në bazë të disa perceptimeve apo obsesioneve dhe interesave politike. Këto interesa nuk bën të injorohen, por tani duhet diskutuar për atë se si të jetojmë në të ardhmen, sepse, kini kujdes, neve askush nuk mund të na lëvizë nga këto territore ku jetojmë, ne do të duhet të jetojmë si fqinj. Dhe, është e sigurt që marrëdhëniet e mira ndërfqinjësore janë një parakusht për një jetë normale në secilin shtet, pra edhe në shtetin tonë. Arsim Bajrami: Unë sinqerisht kam shpresuar se profesori Stojanoviq e ka përcjellë situatën në Kosovë dhe se ka një pasqyrë të qartë të asaj që po ndodh këtu, vitet e fundit. Mirëpo, po shoh se ai flet nga një pozicion para 10 vjetësh, kur kishim marrë pjesë së bashku në një emision të "Urës" në Radion Evropa e Lirë. Edhe atëherë, ai ishte shumë pesimist në lidhje me perspektivën e Kosovës dhe procesin e pavarësisë. Imazhi i Kosovës tani është krejtësisht ndryshe. Nuk ka më geto në Kosovë, serbët janë integruar, ata bëjnë biznes të përbashkët me shqiptarët, i kanë vendet e rezervuara në Kuvend, janë të përfaqësuar në qeveri me dy ministra dhe zëvendësministra, janë çdo ditë me shqiptarët, udhëtojnë lirshëm, ashtu sikurse edhe ne që udhëtojmë lirshëm nëpër komunat serbe, në Graçanicë, në Shtërpcë. Unë mendoj se të drejtat e pakicës serbe mbrohen me mbështetjen e këtij procesi dhe jo me histori të rreme rreth getos. Serbët lokalë në Kosovë kanë bërë një hap të madh. Ata nuk janë më mjet, me të cilin manipulon regjimi serb për nevojat e brendshme. Ata kanë parë se nga ai manipulim, që ka zgjatur për 10 vjet, nuk kanë kurrfarë dobie. Pas shpalljes së pavarësisë së Kosovës, marrëdhëniet ndëretnike janë shumë, shumë stabile. Nuk ka kurrfarë dhune. Përkundrazi, shumica shqiptare i ka zgjatur dorën e pajtimit pakicës serbe. Mendoj se pavarësia e Kosovës ka ndikuar pozitivisht edhe në stabilitetin e rajonit, të cilën gjë e dëshmon edhe njohja e pavarësisë sonë nga fqinjët tanë - Mali i Zi dhe Maqedonia. Sepse, është e qartë se pavarësia e Kosovës është një akt logjik, që është plotësisht në përputhje me të drejtën ndërkombëtare dhe se nuk ka asnjë akt në të drejtën ndërkombëtare që i ndalon një populli, i cili është homogjen dhe i cili i plotëson të gjitha kriteret për një shtet të pavarur, që të shprehë lirshëm vullnetin e tij dhe të zgjedhë rrugën kah e ardhmja. Pakicë apo jo? Radosllav Stojanoviq: Zoti Bajrami thotë se e drejta ndërkombëtare nuk e ndalon shkëputjen. Kini kujdes, të drejtën për vetëvendosje e kanë popujt. Shqiptarët në Serbi dhe në Jugosllavi kanë qenë pakicë kombëtare. Dhe, pakicat kombëtare, sipas të gjitha dokumenteve të së drejtës ndërkombëtare, nuk e kanë të drejtën e shkëputjes. E dyta, nuk është dhunë dhe sjellje e dhunshme vetëm përdorimi i forcës ushtarake. Nëse ju bëni një veprim të tillë siç është shkëputja dhe në këtë mënyrë rrezikoni integritetin territorial të Serbisë, ju keni bërë dhunë ndaj Serbisë. Këto janë çështje shumë serioze dhe unë pres që Gjykata Ndërkombëtare e Drejtësisë do t'i sqarojë paqartësitë që ekzistojnë rreth së drejtës për vetëvendosje dhe shkëputje. Radio Evropa e Lirë: Zoti Bajrami, zoti Stojanoviq thotë se shqiptarët kanë qenë pakicë kombëtare dhe se për këtë, sipas së drejtës ndërkombëtare, nuk kanë të drejtën e shkëputjes... Arsim Bajrami: Pikërisht aty është problemi. Gjatë kohës së regjimit komunist, shqiptarët trajtoheshin si pakicë kombëtare dhe ky ishte diskriminimi kryesor. Ky ishte ndërtimi (konstruksioni) komunist, që dy milionë shqiptarë i trajtonte si pakicë, edhe pse të gjithë e dinin që shqiptarët janë popull homogjen, që jeton në territoret e vet etnike dhe se ishte populli i tretë sipas madhësisë në ish-Jugosllavi. Gjatë 50 vjetëve në Jugosllavi, shqiptarët ishin injoruar dhe diskriminuar plotësisht me agjendat politike të Serbisë, sidomos pas vitit 1981, kur kishin kërkuar publikisht të drejtat e tyre. Ata luftuan me mjete paqësore dhe u futën në luftë çlirimtare kur ajo u qe imponuar. Radosllav Stojanoviq: Zoti Bajrami thotë se shqiptarët gjatë komunizmit ishin pakicë kombëtare. Ata ishin ashtu qysh në vitin 1913. Traktati i Versajes solli paktin mbi pakicat kombëtare, ku edhe shqiptarët ishin pakicë. Për këtë arsye, ajo nuk ka të bëjë me komunizmin. Radio Evropa e Lirë: Nëse mund t'i kthehemi debatit në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë - një ndër çështje thelbësore ishte interpretimi i Rezolutës 1244 të Kombeve të Bashkuara. Disa kanë pohuar se ajo nuk e ndalon pavarësinë e Kosovës, kurse të tjerët kanë thënë se ajo nuk parasheh pavarësinë si opsion. Si e shihni ju këtë? Radosllav Stojanoviq: Shumë saktë - ajo rezolutë obligon që në kohën që do të vijë, duhet të zgjidhet statusi përfundimtar i Kosovës, pas të gjitha atyre që kanë ngjarë atje. Por, ajo zgjidhje sillet me një tjetër rezolutë në Këshillin e Sigurimit dhe jo me deklaratën e njëanshme të shpalljes së pavarësisë së Kosovës, si e kanë bërë shqiptarët. Arsim Bajrami: Rezoluta 1244 u krijua si akt kompromisi pas ndërhyrjes ushtarake dhe pas vendosjes së administratës civile dhe ushtarake në Kosovë. Rezoluta kishte një qëllim të qartë - ndërprerjen e luftës, vendosjen e administratës ndërkombëtare në Kosovë dhe përgatitjet për zgjidhjen e statusit përfundimtar. Pikërisht në pikën 11 të këtij dokumenti thuhet se synimi i rezolutës është krijimi i kornizës politike për gjetjen e statusit përfundimtar të Kosovës. Në momentin kur ajo rezolutë u bllokua, për shkak të pamundësisë së Këshillit të Sigurimit për të marrë vendim mbi statusin e Kosovës, Këshilli i Sigurimit ka emëruar Marti Ahtisarin si ndërmjetës për të udhëhequr procesin negociator në Vjenë. Ai proces ishte plotësisht nën patronatin e Kombeve të Bashkuara dhe në fund të tij kishim propozimin e Ahtisarit që Kosovës t'i jepet pavarësia. Përse Këshilli i Sigurimit nuk ishte në gjendje të bëjë një rezolutë të përbashkët, me të cilën përfundon administrimin e tij në Kosovë dhe jep mendimin për statusin përfundimtar të Kosovës? Për shkak të bllokadës në Këshillin e Sigurimit. Sidoqoftë, kur u soll vendimi për bombardimin e Serbisë, edhe atëherë kishte diskutime nëse ai vendim është në përputhje me të drejtën ndërkombëtare. Por, ka mbizotëruar opinioni se një ndërhyrje e tillë është legjitime, kur është në pyetje katastrofa humanitare dhe kur janë në pyetje të drejtat e një populli. Duke pasur parasysh se logjika e bllokimit të procesit për zgjidhjen e statusit përfundimtar të Kosovës nuk ishte më e pranueshme, përfundim logjik i gjithë procesit ishte Deklarata e Pavarësisë së Kosovës, e cila ishte në pajtim me aktorët kryesorë të bashkësisë ndërkombëtare, që janë të pranishëm në Kosovë. Ne jemi plotësisht të kënaqur me debatin në Gjykatën Ndërkombëtare të Drejtësisë dhe jemi të sigurt se mendimi i Gjykatës do të jetë pozitiv për ne. Radio Evropa e Lirë: Zoti Stojanoviq, zoti Bajrami beson se mendimi i Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë do të jetë në favor të Kosovës. Si mendoni ju? Radosllav Stojanoviq: Për mua, mendimi i Gjykatës duhet të jetë i ligjshëm. Kjo do të thotë se do të pranojë që secesioni i njëanshëm është një akt i paligjshëm, dhe, në anën tjetër, do të thotë se, për shkak që Serbia ka kryer dhunë më 1998 dhe 1999, argumenti i Serbisë është dobësuar. Kjo nuk do të thotë se shqiptarët kanë fituar të drejtën e shkëputjes, porse argumenti i Serbisë nuk e ka fuqinë e plotë si do të mund ta kishte. Dhe, mendoj se mendimi i Gjykatës do të jetë i balancuar. Zotit Bajrami dhe të tjerëve në Kosovë u them: Bëhuni gati zotërinj për bisedime serioze, që bashkërisht t'i zgjidhim çështjet që na brengosin, sepse nuk do të na i zgjidhë kurrë një palë e tretë. Radio Evropa e Lirë: Nëse mendimi i Gjykatës do të jetë negativ për Serbinë, a do ta pranojë Serbia atë, pa marrë parasysh se nuk është i obligueshëm? Radosllav Stojanoviq: Sipas pikëpamjes sime, Serbia duhet ta pranojë mendimin e Gjykatës Ndërkombëtare të Drejtësisë dhe me sjelljen dhe politikat e saj t'i përshtatet atij mendimi. Po kështu konsideroj se edhe pala kosovare duhet ta pranojë, pa marrë parasysh se si do të jetë ai dhe më pastaj të përpiqemi për të diskutuar për çështje të rëndësishme, që janë me interes për Kosovën dhe Serbinë. Për mua problem themelor janë 200,000 njerëzit e dëbuar. Nëse problemi i 800,000 shqiptarëve të dëbuar ka prodhuar një katastrofë humanitare, dhe nga kjo, siç thotë zoti Bajrami, është fituar e drejta për bombardime, atëherë duhet ta zgjidhim edhe këtë çështje, e jo të pohojmë se në Kosovë rrjedh qumësht e mjaltë për pakicat. Tregimet e bukura nuk do të thonë asgjë, për mua mbetet problemi i 200,000 refugjatëve. Radio Evropa e Lirë: Zoti Bajrami, nëse mendimi i Gjykatës është i pafavorshëm për Kosovën, a do ta pranojë Kosova atë? Arsim Bajrami: Ne besojmë se vendimi do të jetë i drejtë dhe se mendimi i Gjykatës do të jetë plotësisht në përputhje me aktin e pavarësisë së Kosovës, sepse asnjë vendim gjyqësor nuk mund t'ia marrë të drejtën për vetëvendosje një populli, aq më tepër kur ai popull ka përdorur të gjitha mjetet paqësore dhe të civilizuara për të arritur deri tek ai synim. Unë mendoj se pas këtij vendimi gjyqësor, Serbia nuk do të ketë asnjë argument për të bllokuar Kosovën. Serbia duhet të kuptojë që statusi i Kosovës është përfundimtar dhe të pranojë dialogun me Kosovën në marrëdhënie ndërshtetërore. Serbia duhet të fillojë bashkëpunimin me Qeverinë e Kosovës dhe pakicën serbe për përfitime reciproke, në mënyrë që të kapërcejmë periudhën e luftës, të vendosim marrëdhënie të fqinjësisë së mirë dhe të shkojmë kah integrimet evropiane. Për 5 apo 10 vjet do të kuptojmë se luftërat tona ballkanike ishin marrëzi. Të gjithë do të jetojmë në shtetet tona, por do të jemi pjesë e Bashkësisë Evropiane, ku nuk do të jetë fare e rëndësishme nëse je shqiptar apo serb. Me rëndësi është të jesh qytetar me të gjitha të drejtat e njeriut.

KOMENTE