Kiev, 20 shtator, NOA - Gjyqi i ndërmarrë ndaj ish-kryeministres ukrainase, Julia Timoshenko, nuk është politik dhe qarqet e BE-së nuk duhet ta lidhin këtë çështje me një ngrirje të mundshme të negociatave për Marrëveshjen e Zonës së Tregtisë së Lirë. Kështu u shpreh zv/ministri ukrainas për Punët e Jashtme, Pavlo Klimkin në një intervistë ekskluzive me “EurActiv”.
Paraburgimi i ish-kryeministres Timoshenko është kualifikuar nga ana e politikanëve evropianë dhe mediat si "e motivuar politikisht". Disa ministra të Jashtëm të BE-e kanë paralajmëruar Ukrainën mbi këtë proces. Si mund t’u përgjigjeni kolegëve tuaj në BE?
- Së pari, perspektiva evropiane e Ukrainës nuk është vetëm një prioritet i politikës sonë së jashtme, por është edhe një arsyetim i zhvillimit kombëtar. Unë nuk shoh ndonjë arsye për ta lidhur këtë çështje me zhvillimet rreth bisedimeve mbi Marrëveshjen e Zonës së Tregtisë së Lirë. Së dyti, unë dua të theksoj se ne e kuptojmë rëndësinë e diferencimit të përgjegjësisë politike dhe penale. Nëse dikush është duke vepruar në cilësinë e tij politike, duhet të jetë përgjegjësi politike, e shprehur normalisht në zgjedhje. Në cilësinë time si ministër i Jashtëm unë nuk mund të komentoj rastin e vetë gjykatave. Kjo nuk është e përshtatshme për mua për të lidhur zhvillimet e rëndësishme në çështjet e BE-së me perceptimin e Ukrainës mbi situatën e brendshme. Por BE-ja sheh një lidhje. Deklaratat e Francës, Britanisë ose Suedisë disa ditë më parë, thoshin se marrëveshja e Tregtisë së Lirë dhe Asocimit mund të jetë e bllokuar për sa kohë që gjyqi tregojnë i Julia Timonshenkos vazhdon.
Kush do të dënohet në rast se do të ndalen negociatat mbi marrëveshjen e Asociimit, sidomos në pjesën më të rëndësishme, asaj mbi Tregtinë e Lirë? - Shoqata ukrainase është për inkuadrimin e reformave në Ukrainë, bazuar në modelet e ngjashme evropiane. Kjo duhet të jetë në angazhimin tonë të përbashkët për Ukrainën dhe për BE-në, për të krijuar një kuadër të tillë. Kjo do të jetë një nga marrëveshjet më ambicioze, në kuptimin politik dhe ekonomik, për BE-në dhe Ukrainën.
Ukraina dhe përfaqësuesit e BE-së kanë theksuar rëndësinë e kësaj marrëveshjeje. Megjithatë, rasti Timoshenko ka ndryshuar atmosferë. Rivaliteti politik midis presidentit aktual, Viktor Janukoviç dhe Julia Timoshenkos është i dokumentuar. A jemi aktualisht dëshmitarë të një gjuetie shtrigash për rivalët politikë në Ukrainë? - Ky është një keqkuptim i asaj që po ndodh në Ukrainë. Unë do t’i përgjigjem kësaj pyetjeje nga një kënd tjetër: Nëse dikush do të kishte kërkuar për të bërë presion mbi opozitën, për mua kjo do të ishte strategji e gabuar.
Në mentalitetin e Ukrainës, njerëzit janë nën presionin e bërë popullor. Sa u përket zgjedhjeve të ardhshme kjo do të jetë strategji krejtësisht e gabuar. Grupe të ndryshme opozitare janë tani duke folur për bashkimin e forcave të tyre. Çështje gjyqësore ka të bëjë me pyetjen nëse ka pasur shkelje të procedurave qeveritare në përgatitjen dhe nënshkrimin e marrëveshjes së famshme të gazit me Rusinë.
Që nga paraburgimi i Timoshenkos, zyrtarë nga Shtetet e Bashkuara, të Parlamentit Evropian dhe disa politikanë në BE-së kanë deklaruar shqetësimet e tyre në lidhje me natyrën politike të motivuar të këtij rasti. Janë zëra të jashtëm të njëanshëm, apo pamja juaj është neutrale? - Jo, kurrë nuk kam thënë se deklaratat e miqve tanë janë të njëanshme. E kundërta, ne e mirëpresim shumë angazhimin e tyre për t’i çuar përpara reformat në Ukrainë. Parakusht për sundimin e ligjit është ndarja e qartë e pushteteve. Qeveria nuk mund të ndikojë në seancë gjyqësore. Askush, madje edhe ish-kryeministri i Ukrainës, mund të merret jashtë sistemit juridik. Të gjithë duhet të jenë të përgjegjshëm për veprimet e tyre. Unë nuk e cilësoj sistemin aktual të Ukrainës si një të përsosur. Përndryshe, ne nuk do të mendonim për reforma të mëtejshme në drejtësi.
Ukraina muajin e kaluar festoi 20-vjetorin e pavarësisë. Sipas sondazheve të fundit, pakënaqësia e popullit të Ukrainës me qeverinë e tanishme dhe pakënaqësia e përgjithshme politike është më e larta që nga shpallja e pavarësisë. A jeni i shqetësuar?
- Udhëheqja e Ukrainës ka nisur shumë reforma të thella dhe gjithëpërfshirëse në sfera të ndryshme. Ne jemi duke punuar për një ligj ri të tatimit, reformën e pensioneve, arsimin dhe reformën shëndetësore. Nuk mund të pritet që të gjithë të jenë të lumtur me këto reforma. Sa më shpejt me zbatimin e reformave, aq më shpejt do të kemi rezultate.
Tensionet politike midis Rusisë dhe Ukrainës janë në rritje. Ukraina është duke kërkuar çmime më të ulëta për gazin rus. Rusia është duke bërë presion mbi Ukrainën për t'u bashkuar me bashkimin doganor të saj dhe të shesë Naftogaz. Ukraina do t’i rezistojë presionit?
- Rusia është një partner i rëndësishëm strategjik për Ukrainën dhe marrëdhëniet tona janë gjithashtu të rëndësishme për sigurinë evropiane. Ne duhet të veprojmë si partnerë të përgjegjshëm. Ne kemi një numër çështjesh në axhendën tonë, por ne do të përpiqemi për t’i zgjidhur këto çështje me negociata. Një çështje ka të bëjë me energjinë për shkak se kontrata aktuale që është nënshkruar në vitin 2009, është shumë asimetrike.
Kontrata e kontestuar e gazit e vitit 2009 është rezultat i konfliktit të Ukrainës dhe Rusisë në dimrin 2008-2009. Kjo çështje nuk është zgjidhur. BE-ja duhet të jetë e përgatitur për një mosmarrëveshje të re, pasuar me ndërprerje të furnizimit me gaz?
- Jo në të gjitha. Ky është një keqperceptim total. Është e rëndësishme për ne për të arritur marrëveshje të reja të gazit, duke përfshirë çmimet e reja dhe ne jemi partnerë të përgjegjshëm. Ne do të gjejmë një mënyrë, duke mos shkaktuar asnjë krizë të gazit.
Ukraina do ndryshojë qëndrimin e saj për bashkimin doganor rus nëse BE-ja nuk e nënshkruan Marrëveshjen e Tregtisë së Lirë këtë dhjetor? - Unë nuk shoh ndonjë lidhje mes Marrëveshjes së BE-Ukrainë për Tregtinë e Lirë dhe bashkëpunimit tonë me Bashkimin doganor Rus. Ne jemi të angazhuar plotësisht ndaj përfundimit të negociatave me BE-në. Ka ende disa çështje, sidomos në lidhje me bujqësinë, por ne shikojmë përpara për të gjetur një zgjidhje për këtë.
Ne nuk jemi duke luftuar për anëtarësim të plotë në bashkimin doganor rus. Ne përpiqemi për marrëdhëniet efektive dypalëshe ekonomike dhe politike me Rusinë, Kazakistanin dhe Bjellorusinë, si edhe me bashkimin e doganave. Ne përpiqemi për integrimin tonë në tregun e përbashkët. Në fund të kësaj rruge, duhet të jetë integrimi i plotë i Ukrainës në Bashkimin Evropian, duke përfshirë edhe anëtarësimin e plotë në të.
Ukraina ka propozuar një qëndrim 3 plus 1 për bashkimin doganor. Rusia këmbëngul se Ukraina duhet të bashkohet me bashkimin doganor, si një anëtare e plotë. A mund të përjashtohet kjo mundësi?
- Ne kemi një pozicion të qartë dhe një formulë të qartë për bashkëpunimin tonë me Bashkimin doganor rus. Ne nuk përpiqemi për anëtarësim të plotë, por për bashkëpunim efektiv me bashkimin doganor.
Ukraina është një anëtare e Partneritetit Lindor. A ndiheni rehat në një rreth të njëjtë me Armeninë, Azerbajxhanin, Bjellorusinë, Gjeorgjinë dhe Moldavinë? - Unë kam theksuar gjithmonë se qasja jonë duhet të jetë më ambicioze e më e plotë. Ne kemi nevojë për një qasje më të synuar. Partneriteti Lindor duhet të pasqyrojë nivelet e ndryshme të integrimit në BE. Mendoni Ballkanin: Nga njëra anë ju keni Kroacinë, në anën tjetër ju keni vendet e Ballkanit që janë shumë larg nga anëtarësimi në BE. Pse nuk duhet të përdorim të njëjtën mënyrë për Partneritetin Lindor?
Përshtati: n.e/NOA(“EurActiv”)
