E enjte, 26 maj 2011, NOA – Përtej tensionit postzgjedhor në vend, Zëvendës/Ndihmës Sekretari i Shtetit për Euroazinë, Tomas Countrymen vlerësoi procesin zgjedhor të 8 majit në Shqipëri si procesi më i mirë që shqiptarët kanë realizuar në historinë e tyre.
Në një intervistë për radion “Zëri i Amerikës” Countrymen theksoi se përfundimi i këtyre zgjedhjeve do të përcaktojë edhe perspektivën e Shqipërisë për anëtarësim në Bashkimin Evropian.
Ai theksoi se pjesëmarrje masive e shqiptarëve në këto zgjedhje tregon se shqiptarët shqetësohet thellësisht për të ardhmen e demokracisë në vendin e
Tyre.
Pikërisht për këtë Countrymen i përshëndeti qytetarët shqiptarë jo vetëm për pjesëmarrjen e lartë, por edhe për procesin e qetë të votimit.
Sa i përket numërimit nga KQZ të fletëve të votimit të hedhura në kutinë e gabuar, Countrymen theksoi se ky proces nuk u trajtua mirë, por ai u kujdes të mos e cilësonte të paligjshëm.
Zyrtarit amerikan tha se nuk është e qartë baza ligjore për marrjen e këtij vendimi nga KQZ.
Sipas tij argumentin e paraqitur, Komisioni Qendror i Zgjedhjeve duhet ta kishte bërë para zgjedhjeve, dhe mbi bazën e konsensusit të të gjitha palëve.
Countrymen tha se mënyra se si u trajtua çështja ka hedhur një hije të panevojshme dyshimi mbi atë që përndryshe ishte një proces shumë pozitiv.
Lexoni intervistën e plotë të Zëvendës/Ndihmës Sekretarit amerikan të Shtetit Thomas Countrymen dhënë për “Zërin e Amerikës”
Zëri i Amerikës: Z. Kantrimen, Shqipëria sapo kaloi zgjedhjet vendore të 8 Majit.
Megjithatë rezultatet e këtyre zgjedhjeve kanë çuar në mosmarrëveshje midis
mazhorancës dhe opozitës mbi atë nëse fletët e votimit të hedhura në kutitë me
ngjyra të gabuara duhet të konsiderohen të vlefshme? Cili është opinioni juaj mbi
këtë çështje?
Kantrimen: Më lejoni të flas së pari për anën pozitive të zgjedhjeve.
Fakti që shqiptarët dolën në një pjesëmarrje kaq të lartë tregon sa thellësisht
shqetësohen ata për vendin e tyre dhe dhe për të ardhmen e demokracisë në vendin e
tyre dhe unë dua t'i përshëndes qytetarët e Shqipërisë jo vetëm për pjesëmarrjen e
lartë, por edhe që e kaluan me qetësi procesin e votimit. Dua gjithashtu të
përshëndes anëtarët e organizatave jo-qeveritare që angazhuan më shumë se një mijë
monitorues të paanshëm në të gjithë Shqipërinë. Mendoj se këto janë shumë pozitive
për të treguar në Europë dhe në Shtetet e Bashkuara se shqiptarët dëshirojnë një
demokraci të pastër dhe konkuruese. Kështu që mendoj se kjo në vetvete është është
një fitore e madhe për njerëzit.
Mendoj se ishin zgjedhjet më të pastra dhe më të drejta që shqiptarët kanë pasur në
historinë e tyre. Pa minimizuar problemet që ka patur dhe që mbeten ende, por unë
shoh shumë shenja pozitive në mënyrën se si zgjedhjet u mbajtën.
Së dyti, për secilën nga palët mendoj se ka diçka për të cilën të nxjerrin
konkluzione në lidhje me këto zgjedhje. Të dyja partitë kryesore, demokratët dhe
socialistët, dolën më mirë nga sa prisnin në disa zona dhe më keq në disa të tjera.
Kjo më çon në konkluzionin që jeta politike shqiptare është e balancuar midis dy
forcave të fuqishme. Kjo krijon një detyrim shtesë për të dyja palët që të gjejnë
mënyrat për të punuar së bashku në një mënyrë politike të civilizuar qoftë në
bashkitë e të gjithë vendit apo në parlamentin kombëtar apo në përgatitjet për
zgjedhjet e ardhshme të përgjithshme.
Mendoj se kjo është kjo çka populli i Shqipërisë kërkon dhe çfarë Shtetet e
Bashkuara dhe OSBE presin gjithashtu.
Përsa i përket në veçanti pyetjes tuaj, çështja e numërimit të fletëve të votimit të
hedhura në kutinë e gabuar nuk u trajtua mirë. Ne kemi thënë përgjatë gjithë
procesit që rregullat duhet të jenë të qarta dhe se ato duhet të aplikohen në një
mënyrë transparente dhe të drejtë.
Rregullat për numërimin e votave të hedhura gabim u bënë vetëm pas ditës së votimit.
Baza ligjore për marrjen e këtij vendimi nuk është e qartë për ne. E kuptoj
argumentin e paraqitur nga Komisioni Qendror i Zgjedhjeve por ky është një arsyetim
që mund dhe duhet të ishte bërë para zgjedhjeve, dhe mbi bazën e konsesusit të të
gjitha palëve. Mënyra se si u trajtua i ka hedhur një hije të panevojshme mbi atë
që përndryshe ishte një proces shumë pozitiv.
Lutem, vëreni që nuk po them se vendimi është i paligjshëm, por po them se baza
ligjore nuk është e qartë për ne dhe duket të mos jetë në përputhje me praktikat e
mëparshme të komisioneve zgjedhore.
Tani rruga përpara është që kjo çështje të zgjidhet sipas institucioneve kushtetuese
që Shqipëria ka ngritur. Dhe kjo do të thotë së pari, apelim në Komisionin Qendror
të Zgjedhjeve dhe pastaj apelim pranë Kolegjit Zgjedhor. Këto apelime duhet të
lejohen të kryhen në mënyrë të pavarur, dhe të dyja palët duhet të zotohen, duhet të
premtojnë, që do të respektojnë vendimet përfundimtare të Kolegjit Zgjedhor.
Zëri i Amerikës: Z. Kantrimen, thoni se edhe BE dhe Shtetet e Bashkuara të Amerikës
kanë bërë thirrje mbi të dyja palët që të dialogojnë dhe të arrijnë një konsensus
mbi atë që do të ndodhë me fletët e votimit të hedhura gabim, ndërsa ndërkohë po
presim për apelimet që të depozitohen dhe vendimin nga Kolegji Zgjedhor. Pra ne po
presim për një konkluzion ligjor të të gjithë çështjes? Apo një konkluzion politik?
ZNS Kantrimen: Kjo është një pyetje e mirë. Kur themi vendime konsensuale, po flas
në emër të SHBA-ve tani, ajo që duhet të kishim parë do të ishte një vendim brenda
Komisionit Qendror të Zgjedhjeve, para se zgjedhjet të mbaheshin, mbi atë që duhej
të bëhej në lidhje me çështjen e fletëve të votimit të hedhura në kutinë e gabuar,
që ka qënë një problem edhe në zgjedhje të mëparshme. Këtu duhet të ishte marrë
vendimi konsensual.
Në këtë moment kemi një çertifikim të një rezultati të përkohshëm nga Komisioni
Qendror i Zgjedhjeve që nuk u mor në bazë konsensusi. Prandaj kjo është tani një
çështje ligjore për të cilën vendos Kolegji Zgjedhor, dhe ne presim anëtarët e
Kolegjit Zgjedhor të marrin një vendim mbi bazën e ligjit pa presion nga asnjë
palë. Ky është detyrimi ligjor dhe kjo është mënyra se si çështja e kryebashkiaku
të radhës të Tiranës duhet të zgjidhet.
Por politikisht ne presim nga të dyja palët që të shmangin bërjen e kërcënimeve për
demonstrata apo dhunë në qoftë se ata nuk pëlqejnë rezultatin. Ne presim që secili
prej tyre të thotë politikisht se ata do të respektojnë vendimin e Kolegjit
Zgjedhor. Dhe ne presim që ata të tregojnë bashkëpunim më të madh dhe angazhim më të
madh për proceset demokratike të të gjitha niveleve, qoftë në qytetin më të vogël të
Shqipërisë, në kryeqytet, apo në parlamentin e vendit. Ky është dallimi që do të
bëja ndërmjet ligjores dhe politikes. Palët duhet të krijojnë atmosferën politike në
të cilën Kolegji Zgjedhor mund të marrë një vendim të qartë ligjor.
Zëri i Amerikës: Në zgjedhjet e kaluara parlamentare pamë opozitën socialiste të
nënvizonte rëndësinë që çdo votë të numërohej ndërsa tani po ndodh e kundërta. Çfarë
keni për të thënë për këtë?
ZNS Kantrimen: Parimi i numërimit të çdo vote është shumë i rëndësishëm. Çështja
më e rëndësishme është aplikimi i paanshëm dhe konstant i rregullave. Për ne, është
shumë për të ardhur keq që nuk pati më shumë dakordësi midis dy palëve kryesore mbi
procedurat për këto zgjedhje. Kjo çështje mund, duhet të ishte zgjidhur
paraprakisht, para se procesi i numërimit të fillonte.
Zëri i Amerikës: Në një situatë si kjo, kur numërimi ka filluar dhe ka një mungesë
udhëzimesh në ligj, në Kodin Elektoral, a do duhej që Komisioni Qendror i Zgjedhjeve
të bënte një interpretim të ligjit në qoftë se nuk kanë speficikime të qarta aty?
Apo duhej të respektonte precedentin në këtë rast?
ZNS Kantrimen: Kjo është një pyetje e vështirë dhe mendoj se duhet të shkojë në
Kolegjin Zgjedhor për përgjigje. Sërish, në qoftë se do të kishte patur një frymë
më të madhe konsensusi nga të dyja palët, ato mund të kishin arritur një marrëveshje
mbi procedurën para se zgjedhjet, madje dhe votimi apo procesi i numërimit të
fillonin.
Se çfarë tjetër duhet të kishin bërë në një situatë në të cilën ata nuk kishin
konsensus, këtë do t'ia lë Kolegjit Zgjedhor. Do të shpreh përsëri zhgënjimin tonë
që ky vendim i caktuar nuk u mor me konsensus, nuk ka një bazë ligjore të qartë dhe
nuk jemi të sigurtë që është zbatuar në mënyrë konsistente. Por këto janë vendime
mbi të cilat Kolegji Zgjedhor do të duhet të marrë një vendim përfundimtar.
Zëri i Amerikës: Kandidati i Partisë Socialiste, Edi Rama, ka thënë se ai nuk do
t'i njohë rezultatin që nuk do të nxjerrë atë fitues me 10 vota, ndërsa rivali i tij
i Partisë Demokratike, Lulzim Basha, ka theksuar se do të presë derisa i gjithë
procesi ligjor i rezultatit zgjedhor të përfundojë. Keni një mesazh për këta dy
kandidatë?
ZNS Kantrimen: Pikë së pari i përgëzoj të dy. Duket qartë që secili prej tyre bëri
një punë të mirë për motivimin e mbështetësve të tyre që të shkonin të votonin.
Faktin që zgjedhja është kaq e ngushtë midis tyre, secili prej tyre duhet ta marrë
si një kompliment. Sinqerisht, i përgëzoj ata.
Në të njëjtën kohë duhet të them, sidoqoftë, që nuk është e përgjegjshme të
deklarohet paraprakisht që rezultati do të hidhet poshtë nëse një kandidat nuk e
pëlqen rezultatin. Kjo është e kundërta e asaj që sistemi kushtetues kërkon.
Bashkimi Europian, OSBE dhe SHBA, kanë bërë gjithçka që kishin mundësi për t'i bërë
këto zgjedhje të drejta dhe transparente. Ne nuk bëmë punën, por qytetarët e
Shqipërisë e bënë. Është absolutisht e nevojshme që i njëjti insistim tek e drejta
dhe transparenca të vazhdojë deri në fund të procesit. Kjo është arsyeja pse
kërcënimet për të mos njohur rezultatin, kërcënimet për të përdorur demonstratat apo
dhunë në qoftë se rezultati ligjor nuk është ai që pritet, janë të papranueshme në
një demokraci.
Unë mendoj se pas disa vitesh njerëzit në Shqipëri, në Bruksel apo në Uashington
mund të mos mbajnë mend se kush ishin dy kandidatët. Ajo që ata do të mbajnë mend
është nëse populli dhe shteti i Shqipërisë e zgjidhën një çështje të vështirë në një
votim të ngushtë, dhe nëse ata e zgjidhën me dhunë apo me demonstrata apo e zgjidhën
atë me dinjitet duke respektuar procesin ligjor. Dhe ajo që ne presim nga një anëtar
i NATO-s dhe një vend që shpreson të bashkohet me Bashkimin Europian, është të
mbështetet në opsionin dinjitoz të apelimit tek procesi ligjor që ekziston.
Zëri i Amerikës: Një pyetje e fundit, Z. Kantrimen. A do të ketë ndikim tek
aspirata e Shqipërisë për anëtarësim në BE kjo situatë e tensionuar?
ZNS Kantrimen: Po i kthehem përgjigjes time të mëparshme. Kjo varet nga mënyra se
si ata do ta zgjidhin atë. Siç e thashë, në përgjithësi, këto ishin zgjedhje shumë
pozitive. Po, zgjedhjet në Tiranë ishin të ngushta dhe të debatueshme, por mbani
parasysh sa qindra kryebashkiakë dhe mijëra kandidatë u zgjodhën anembanë vendit në
mënyrë transparente, pa llojet e mosmarrëveshjeve që kemi parë në nivel vendor në
zgjedhjet e mëparshme.
Për të ruajtur atë imazh pozitiv të këtyre zgjedhjeve, është absolutisht e nevojshme
që të dyja palët dhe populli i Shqipërisë të insistojnë që kjo të zgjidhet sipas
mekanizmave ligjore, të zgjidhet me dinjitet, jo me dhunë. Kjo do të përcaktojë nëse
ky do të jetë një episod pozitiv apo negativ për Shqipërinë në aspiratat e saj për
t'u anëtarësuar në Bashkimin Europian.
ZNS Kantrimen: Faleminderit juve, dhe ju lutem, përcillni përgëzimet e mia gjithë
popullit shqiptar për atë që une mendoj se ishte një demonstrim i vërtetë i shpirtit
demokratik.
